Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Физика-математика ғылымдары сериясы

БЛОКТЫҚ ШИФРЛАУДЫҢ ДАМУЫНА ШОЛУ

Жарияланған June 2021

89

15

Ф.Р Гусманова+
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ
Г.А Абдулкаримова+
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы қ.
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы қ.
Аңдатпа

Жаппай ақпараттандыру жағдайында ақпараттық қауіпсіздік пен ақпаратты қорғау проблемасы өзекті болып
тұр. Жұмыста блоктық шифрлаудың дамуына шолу жасалған. Блоктық шифр - симметриялы шифрдың бір түрі.
Блок шифрінің ерекшелігі - бірнеше байттан тұратын блокты бір итерацияда өңдеу. Блок криптожүйелері
хабарлама мәтінін бөлек блоктарға бөліп, кілтті қолдана отырып, осы блоктарды түрлендіреді. Блоктық
шифрлауға қатысты базалық ақпарат келтірілген, талдаудың негізгі нұсқалары көрсетілген. Осы тақырып
бойынша білім алушылардың ғылыми-зерттеу жұмысымен айналысуға мүмкіндік бар екені негізделген. Блоктық
шифрларды зерттеу бойынша халықаралық конкурстарға шолу жасалынған.
Электроникада қолдануға болатын сұлба келтірілген, ал программалау үшін да генерациялайтын алмастыру
кестесі генерацияланды және ашылып жазылды. Осы екі тәсіл де эквивалент болып табылғандықтан,
компьютерде шифрланған файлдың электрондық құрылғыда шифрын ашуға болады және керісінше.

pdf (Русский)
Тіл

Қазақ

Дәйексөздерді қалай жазу керек

[1]
Гусманова, Ф. і Абдулкаримова, Г. 2021. БЛОКТЫҚ ШИФРЛАУДЫҢ ДАМУЫНА ШОЛУ . Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Физика-математика ғылымдары сериясы. 69, 1 (Чер 2021), 295–301.