Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Физика-математика ғылымдары сериясы

ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ СӨЗІНІҢ ТҮБІРІН АНЫҚТАЙТЫН ЖҮЙЕ

Жарияланған March 2021

119

127

А.В Богданчиков+
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ.,
O.A Баймуратов+
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ.,
Д.А Аязбаев+
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ.,
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ.,
Сулейман Демирель атындағы университет, Қаскелең қ
Аңдатпа

Бүгінгі таңда табиғи тілді өңдеу кең пайдалынылады. Мысалы: бір мәтінді басқа тілге аудару үшін, іздеу
жүйелерінде, мәтіннің тақырыбын анықтағанда қолданады. Бұндай қолданыстардың алғашқы сатыларының
бірі – мәтінді өңдеу. Өйткені ол жүйенің дәлдігіне әсер ете алады. Мәтінді өңдеудің әртүрлі әдістер бар.
Мәтінді өңдеудің бір әдісі – сөздің түбірін анықтау. Сөздің түбірін анықтау арқылы компьютердің жадысын
үнемдеуге болады. Өйткені қайталанатын түбірлер бір рет қана сақталынады. Бұл мақалада сөздің түбірін
табатын жүйелер туралы талқыланады. Авторлар әдебиетке шолу бөлімінде орыс, өзбек, түрік тілдерінің
сөздерінің түбірін анықтайтын алгоритміне шолу жасай отырып, қазақ тілінің сөздерінің түбірін анықтайтын
жүйеге ұсыныс береді. Мақалада авторлардың жүйелері қалай жұмыс істейтіні жайлы жазылған. Жүйенің
қаншалықты дәл істейтінін тексеру үшін авторлар жүйеге әртүрлі сөз таптарындағы сөздерді енгізді. Жүйе зат
есімнің, етістіктің, сын есімнің, сан есімнің түбірлерін таба алады. Жүйенің қайтарған жауабын 1-кестеден
көруге болады. Мақаланың суреттерінен қазақ тілінің сөзінің түбіріне қандай жұрнақтарды, жалғауларды
жалғауға болатынын көруге болады. Дегенмен, суреттерде барлық қиыстырулар көрсетілмеген. Авторлар
мақаланың қорытынды бөлімінде сөздің түбірін анықтайтын жүйені қалай жасау керектігіне кеңес береді.

pdf (English)
Тіл

English

Дәйексөздерді қалай жазу керек

[1]
Bogdanchikov, A., Baimuratov, O. і Ayazbayev, D. 2021. ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ СӨЗІНІҢ ТҮБІРІН АНЫҚТАЙТЫН ЖҮЙЕ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Физика-математика ғылымдары сериясы. 73, 1 (Бер 2021), 169–173. DOI:https://doi.org/10.51889/2021-1.1728-7901.24.